Er ligt een hele Noordzee tussen de Westfriese Omringdijk en de Muur van Hadrianus. Twee landschappelijke monumenten, beide zo’n 130 km lang en met een eeuwenoude geschiedenis. In 2010 togen vier Westfriese Deurloupers naar het noorden van Engeland om er een symbolische “reach-out” te maken. Ze liepen langs het muurtraject van Bowness aan de Westkust naar Newcastle aan de Oostkust [film] Met enig ceremonieel werd onderweg een plechtige handeling verricht, waarmee de Wall met de Dijk werd verenigd: ze werden Stonebrothers ! Sindsdien houden we het Wallnieuws bij onze overzeese westerburen scherp in de gaten…..

Ik heb hier een boeketje van 3 tekstjes verzameld: een nieuwsbericht, een anekdote en een mythe. Ik zet ze in één vaasje en hopelijk trekt u dan met mij dezelfde conclusies…..

1.Nieuwsbericht

foto Vindolanda Trust

NORTHUMBERLAND GB – Bij opgravingen in de omgeving van het oude Romeinse fort Magnis, bij de Muur van Hadrianus, zijn tientallen schoenen gevonden, waaronder een opvallend groot aantal uitzonderlijk grote exemplaren. Britse archeologen staan voor een raadsel na deze ongebruikelijke vondst, vermoedelijk uit de Romeinse tijd. De grootste tot nu toe aangetroffen schoen is 32,6 centimeter lang. Volgens schoenendeskundige dr. Elizabeth Greene, verbonden aan de universiteit van West-Ontario (Canada), is deze afwijking in maat zéér opmerkelijk.

De vondst is niet makkelijk te verklaren, zegt archeoloog Rachel Frame tegen de BBC. “We moeten aannemen dat het iets te maken heeft met de mensen die hier woonden, dat ze grotere voeten hadden, dat ze misschien wel langer waren dan anderen, maar we weten het niet”, zei ze.

Mogelijk waren in Magnis soldaten gelegerd die afkomstig waren uit een regio waar mensen gemiddeld veel groter waren, al is daar nog geen zekerheid over. Wel staat vast dat in het fort soms militairen verbleven die uit buitengebieden kwamen.

De leren schoenen zijn volgens de onderzoekers opvallend goed bewaard gebleven dankzij de natte, zuurstofarme bodem in de verdedigingsgreppels van het fort. Daardoor bleef organisch materiaal, zoals leer, intact.

De opgravingen in Magnis maken deel uit van een vijfjarig project van de Vindolanda Charitable Trust. Archeologen uit binnen- en buitenland werken daarbij samen met vrijwilligers. De hoop is dat aanvullend onderzoek de komende tijd meer duidelijk kan maken over de datering van de schoenen. Hiervoor wordt onder meer aardewerk onder de loep genomen dat in dezelfde bodemlaag werd aangetroffen.

Noot: Tijdens onze voetreis naar Hadrians Wall in 2010 bezochten we de opgraving bij Vindolanda en troffen daar ook landgenoten die zich met de opgravingen bezighielden. We doen er in een podcast op deze website verslag van: link

Bronnen juli 2025 NOS en historiek.net

2. Reisanekdote

foto ©sjaak bos 2010

“Housesteads Fort” langs Hadrian’s Wall heeft een museale ruimte waarin behalve allerlei Romeinse artefacten ook een grote Romeinse soldaat staat opgesteld. Althans, een ruimtelijke impressie van zo’n soldaat. Ik kan het weten, want in mei 2010 stond ik nog oog in oog met deze indrukwekkende figuur. Het meest opmerkelijk echter was de toelichting die erbij te lezen was: dit was dit een huurling van West-Friese afkomst! De potten en pannen waarmee hij was omringd hadden hun oorsprong in het Friese deel van Holland, waar deze stijl van aardewerk bekend was.
Het zat namelijk zo: Mannen die langs de kust van het huidige Nederland woonden, sloten zich als huurlingen aan bij het Romeinse leger in Brittannia. Daar werden ze ingezet om Hadrians Wall, de Noordelijkste grens van het Romeinse Rijk, te helpen beschermen. De Romeinen noemden hen Frisii. Het waren ondernemende mensen die er graag op uit gingen om individueel dienst te nemen in het Romeinse leger. Zij behoorden tot het onafhankelijke, ruwe, barbaarse deel van de Frisiavonen, die in het noorden woonden. Volgens de romein Plinius (in zijn boek Naturalis Historia) woonden de Frisiavonen op eilanden “inter Helenium ac Flevum”. (de eilanden tussen de bredere mondingen van de Maas en de (voormalige) Vlie ) Vanaf ongeveer 200 vormden de Frisii hun eigen militaire afdelingen, onder de naam cunei (eenheid) Frisionum of Frisiorum, en waren zij gestationeerd bij de Muur van Hadrianus.
Deer keek ik toch puur van op !

3.Mythe

foto Historiek.net

De Westfries wordt vaak gekarakteriseerd door een aantal typische eigenschappen, zoals nuchterheid, onverschrokkenheid, onafhankelijkheid en een sterk arbeidsethos. Ze lijken uit grote brokken veen en klei te zijn opgetrokken. Ik herinner mij zo’n type uit de tijd dat ik er als puber op werd uitgestuurd om bollen te rapen in de Streek. Daar was er een met handen als kolenschoppen die sjouwde met kisten alsof er niks in zat. En was het schafttijd, en ik haalde mijn boterhamzakje tevoorschijn dan opende hij een vijf liter blik dat helemaal vol zal met brood en aardbeien die hij in grote brokken naar binnen schoof. Ik zag in deze man een levende afstammeling van het Westfriese archetype. En wees eerlijk, voor de bergen die zij in het verleden hebben verzet en nog steeds verzetten moest je wel groôt en sterk wezen. Het Volksorkest uit Wervershoof schreef dit lied over ene Sterke Kaay uit Andijk :

De meiste Westfrieze benne grôot en sterk.
Dat komt ze ete verskrikkelijk veul brôod en ze doen zweer werk.
Het sterkst van allegaar was er ientje uit Andoik
Deer stond alleman nagal puur van te koik
Het skeen hai had oigenlijk met z’n voiven moete weze
Maar hai was allien, dat je kenne wel glouve, die kon peze !

Hai hiette Sterke Kaay, een man van twee kuub houg,
As ie langs reed wier het donker, as het regende bleef je droug.
Most ie met z’n fiets an de overkant weze met een vrachie witlofpeen
En z’n fietsstuur was te breed voor het bruggie dero heen
Den kortte Kaay z’n stuur wat in en reed rustig over de brug
En ienmaâl an de overkant boog ie z’n stuur weer terug.

Tekst naar Dick Boon Volksorkest