foto ©kees kraakman 

In de Hensbroeker Kerk is op jongstleden Hemelvaartdag de reizende expositie  “Leven met de Dijk” van start gegaan. De expositie betreft een collectie van foto’s, tekeningen en ruimtelijke werken met de Omringdijk als thema. Vanwege het speciale karakter van deze eerste editie was de collectie ook nog eens aangevuld met bijdragen van o.a. de Archeologische Dienst Westfriesland, het Westfries Genootschap (leskist), Wandelnet (streekpad 9), de Vrienden van de Hondsbossche en het Hoogheemraadschap HHNK.

De ouverture was alleszins de moeite waard en heeft enkele honderden mensen getrokken. Voor een openingshandeling waren drie nazaten van Johan Schilstra – ‘de vader van de Westfriese Omringdijk’ – uit het Groningse overgekomen. (foto)

Johannes Jouke (Johan) Schilstra (Apeldoorn, 28 februari 1915 – Bergen NH, 9 februari 1998) was naast leraar Engels ook historicus en bestuurder. Hij heeft bij leven een prominente rol gespeeld in verschillende culturele en maatschappelijke organisaties, waar hij zich inzette voor het behoud van cultureel en historisch erfgoed in Noord-Holland. 

Naast verschillende bestuurlijke activiteiten was Schilstra een fervent amateurhistoricus. Van 1966 tot 1985 was hij voorzitter van de historische vereniging Oud Alkmaar. Hij publiceerde onder meer een reeks boeken over de waterschapsgeschiedenis en het Noord-Hollandse landschap, waaronder de Westfriese Omringdijk. Zijn passie voor behoud van het Westfriese landschap met zijn dijken, molens en stolpboerderijen kwam tot uiting in zijn mede-oprichting van de Boerderijenstichting Noord-Holland ‘Vrienden van de Stolp’.  Hij was bovendien bestuurslid van het Historisch Genootschap Oud West-Friesland, nu bekend als het Westfries Genootschap en van de Vereniging Vrienden van het Zuiderzeemuseum.

Als lid van Provinciale Staten van Noord-Holland, in de periode 1974–1982, zette Schilstra zich in voor de oprichting van een provinciale monumentenlijst. Zijn inspanningen resulteerden in de erkenning van de Westfriese Omringdijk als het eerste provinciale monument. Zijn boek “In de ban van de dijk” (1974) wordt gezien als een van de belangrijkste werken over de Westfriese Omringdijk. 

foto © kees kraakman

Programma

Spreekstalmeester en gastheer van de kerk, oud NHD journalist Ed Dekker, nam na de openingshandeling het aanwezige publiek mee langs de werken in de expositie. Makers gaven daarop hun commentaar. Behalve 30 foto’s van fotocafé Alkmaar en diverse objecten uit het Deurlouper oeuvre hingen er bijzondere tekeningen van Zaankanter Jan Scarpa. De eenzaamheid die de coronapandemie veroorzaakte heeft hij verdreven door met zijn tekenspulletjes een rondgang te maken langs rustpunten aan de Westfriese Omringdijk.

Na deze vernissage volgde er nog een “mini symposium”. Aan de gesprekstafel, die opnieuw door Ed Dekker werd geleid, schoven aan: Jan Bouwes (oud wethouder van Schagen en voorvechter voor het dichten van het ‘Gat van Schagen’), Willem Messchaert (dijkdichter en vriend van de Hondsbossche), Klazien Hartog (Hoogheemraad), Anne Jelle en Mieke Schilstra (twee kinderen van…), Jan Meurs (fotocafé), Jan Scarpa (Rustpunten) en Sjaak Bos (Deurlouper). Een interessante mix van makers en bestuurders. 

Er werden boeiende gesprekken gevoerd met de Dijk als middelpunt. Anne Jelle Schilstra uit Midwolde en Mieke Schilstra uit Apeldoorn (met zoon Sanne Schilstra als chauffeur) vertelden trots over hun actieve vader en zijn liefde voor regionale historie. Er werd verder gelachen om mooie verhalen, geslikt als er een gevoelig gedicht werd voorgedragen en er kwamen serieuze onderwerpen aan bod, zoals het ‘Gat van Schagen’ (waarover het laatste woord nog niet is gezegd) en de intentie om de dijk te nomineren voor een plek op de Unesco werelderfgoedlijst. 

Unesco werelderfgoed

De initiatiefnemer hiervan, of althans de ‘aanduwer’ van dit idee (J.S. van Lissum van Stadsherstel Enkhuizen), zegde helaas op het laatste moment af voor deze bijeenkomst. Toch werd er uitgebreid bij dit onderwerp stilgestaan. Toehoorder Netty Zander van het Westfries Genootschap onthulde dat de gemeente Schagen het initiatief heeft genomen voor een brede inventarisatie van de mogelijkheden voor deze beschermende status. Jan Bouwes bevestigde dat en stelde dat eind juni de eerste resultaten van de inventarisatie worden verwacht. Hij beloofde dat de Westfriese Deurloupers van elke verdere stap op de hoogte worden gehouden. De discussie over het predicaat Werelderfgoed bracht overigens ook haken en ogen aan het licht. Wordt vervolgd.

Na Hemelvaartsdag was de expositie nog drie dagen te bezoeken. Er was elke dag een publieksactiviteit, zoals een muzikaal optreden van the Deurloupers op zaterdag en, als reprise van de legendarische NHD Zomerwandelingen, een dijken-dauwtrap-wandeling onder leiding van Ed en Tiny Dekker op zondag.

foto’s © Kees Kraakman, Ineke Kraakman-Stoop en Sjaak Bos :