De Westfriese Omringdijk is een kapstok van verhalen. Soms gaan ze terug naar de middeleeuwen. Zo heeft de Dijk een grote rol gespeeld bij de wraak van Floris V op de dood van zijn vader Rooms-Koning Willem II. Nadat Floris Westfriesland had onderworpen bouwde hij in snel tempo maar liefst vijf indrukwekkende dwangburchten langs de dijk. Het is haast onvoorstelbaar.
Een ring van kastelen ©omringdaiksait
Het waren Kasteel Radboud – de enige die nog daadwerkelijk zichtbaar is -, de kastelen Nieuwenburg en Middelburg bij Alkmaar – waarvan slechts sporen in het landschap zijn te zien-, de Nuwendoorn bij Eenigenburg – waarvan de fundamenten niet zo lang geleden zijn gerevitaliseerd en voorzien van een uitkijktoren – en tenslotte het kasteel Wijdenes, waarvan het tot voor kort gissen was waar deze überhaupt gestaan heeft. Dit raadselachtige kasteel bij Wijdenes was het eerste wat Floris liet bouwen- of wellicht verbouwen (want waarschijnlijk was er al een soort kasteel).
“De grave dede maken enen casteel
Te Widenesse, daer hi gheheel
Tlant van Vrieslant mede dwingen soude”
Jacob van Maerlant
Afgelopen zomer lijkt het mysterie van dit kasteel ontrafeld: hobbyduikers hebben na jaren de resten ervan gevonden, nadat er tientallen jaren naar is gezocht. We wisten dat het er ergens heeft gestaan, maar de exacte locatie was altijd onbekend. Tot nu. Hobbyduikers vonden na veel duiken de eeuwenoude overblijfselen eindelijk terug.
”Dit is een enorm belangrijke ontdekking”, vertelt Michiel Bartels van Archeologie West-Friesland tegen NH Nieuws. Er waren al aanwijzingen dat de restanten van het kasteel van Floris de Vijfde niet op het land, maar in het Markermeer te vinden waren. Zo vonden onderwaterarcheologen vorig jaar honderden middeleeuwse stenen in het Markermeer. Alleen kon toen nog niet met zekerheid worden gezegd dat het ook echt om het kasteel van Wijdenes ging.
“Nu zijn we er echt zeker van”, vertelt archeoloog Michiel Bartels. “Nadat we in het Markermeer zoveel kloostermoppen vonden waarmee vroeger gebouwd werd, hebben we met hypermoderne sonarapparatuur de bodem gescand. Toen zagen we allerlei rechthoekige vormen. Toen wisten we: dit moet het zijn.”
Hobbyduikers van Archeo ODC gingen vervolgens een seizoen lang het water in om onderzoek te doen. Dat was niet al te makkelijk volgens duiker Jan-Willem Oudhof: “Het is eigenlijk een grote soep, je moet dus echt op de tast zoeken. Op een gegeven moment voel je allerlei grote stenen liggen en dan weet je, we hebben beet.”
Dat de locatie waar het kasteel heeft gestaan nu bekend is, is volgens de archeoloog ontzettend belangrijk. De restanten kunnen veel vertellen over de strijd tussen de West-Friezen en de Hollanders. “De kastelen die Floris de Vijfde heeft laten bouwen in Westfriesland, daar kennen we de meeste van. Dit kasteel was altijd de ontbrekende schakel. Nu weten we waar het staat en kunnen we verder onderzoek doen.”
Bronnen :
NH Nieuws
Marius Bruijn voor NH TV serie Verdwenen kastelen van Westfriesland
Bakker G. (2005) De Westfriese Omringdijk De Omringdijk als machtssymbool van Floris V. Uitg. Uniepers, Abcoude
